Filtrasyon

Filtrasyon: Sistemde kullanılan yağın filtre edilerek katı partiküllerden arındırılması işlemidir. 

​

Filtrasyon ile, sistem bileşenlerinin uluslararası belirlenmiş kirlilik seviyesi üzerinde olan tüm partiküllerin yağdan arındırılması ile hedeflenen değerler sağlanmaktadır.

 

Sıfır alınan yeni yağ da analizler sonucu sistem bileşenlerine göre kirlilik seviyesi üzerinde ise filtre edilerek sistem tankına aktarılması gerekmektedir.  Akışkandaki kirlilik beklenmeyen büyük arızalar oluşturur. Bu durum direkt olarak üretim kaybı, stoklama maliyeti (pompa, valf, filtre elemanları, yağ bozulması vb.), stok alanı ve bakım maliyetlerini olumsuz yönde etkiler.

 

Filtrasyon işlemi öncesinde sistemden yağ numunesi alınarak yağ kullanılabilir özelliği ve sistemin kirlilik derecesi mutlaka kontrol edilmeli ve rapor doğrultusunda uygun filtrasyon işlemi uygulanmalıdır. Yağ kimyasal özelliklerinde bozulma görülür ise katı partikül filtrasyonu yapılmaz.

 

Yağda partikül ve su makinelerde yaygın bir sorundur. Valf, pompa arızalarına, daha kısa yağ ömrüne, filtrelerin hızlı tıkanmasına ve plansız bakıma neden olur. Partikül oluşumu ekipmanların aşınması ile başlar. Partiküller ve nem oksidasyona neden olur. TUFKOM Mobil harici filtrasyon ve yağ aktarımı, yüksek partikül ayırma için ideal bir çözümdür. TUFKOM Filtrasyon Ünitesi, sıvıyı sürekli olarak off-line (çevrimdışı) filtrasyon işlemine tabii tutar.  Çözünür ve çözünmeyen vernik kirleticilerini giderir. Servo valf yapışmasını azaltır ve önler. Yağların hizmet ömrünün uzatılmasını sağlar. Yağların bertarafını azaltır. Verimli partikül temizliği yapar. Servo valf yapışmasını azaltır ve önler. İşletme maliyetini azaltır. Kağıt endüstrisi

 

Çelik endüstrisi Denizcilik endüstrisi Takım tezgahı endüstrisi Maden endüstrisi Tünel açma makineleri Tüm endüstriyel yağların partikül, su ve yabancı gaz temizliğinde kullanılabilir.

​

Kirlilik & Arızalar

​

Katı Partikül Kirliliği Nedir ?

​

Sistem ve bileşenlerinin kritik dinamik boşluk boyutundan büyük tüm partiküller katı partikül kirliliği olarak adlandırılmaktadır. Kirlilik yalnızca katı partikül olarak değil sıvı ve Gaz olarak da görülmektedir. Yağlarda katı partikül kirliliği 4µm – 100µm aralığında sınıflandırılmaktadır

​

Sağlıklı bir insan gözü ise en küçük 40 µm boyutunu görebilmektedir. Bu nedenle tesis bakımlarında eksik kalan bilgi gözle görülemeyen kirliliklerinde sistem ve bileşenlerine zarar vererek arızalara sebep olmasıdır

Yukarıdaki sebeplerden ötürü araştırmalar sonucu gösteriyor ki yağ ile çalışan sistemlerde arızaların %75’ i yağ kirliliği kaynaklıdır.

​

Katı partiküller metalik ve metalik olmayan partiküller olarak ikiye ayrılmaktadır.

​

METALİK ; Parlak Metaller, Metalik oksitler,Pas, Bronz

METALİK OLMAYAN; Silika&Cüruf, Lifler&Fiberler, Elastomer/Plastik, Jel&Çamur, Toz

​

Sürtünme Kaynaklı ; Birbiriyle sürtünen yüzeyler veya kritik boşluk arasına  giren partiküller yüzeyi kazıyarak yeni partiküller yaratır.

​

Kaynama Kaynaklı ; Kaynamış yüzeylerdeki temas noktalarının kayması bu yüzeylerden parçacık kopmasına neden olur.

​

Yüzey Yorulması Kaynaklı; Yüzeyde tekrarlanan gerilmelerin oluşturduğu hasar, partikül kirlenmesiyle artar.

​

Erozif Aşınma kaynaklı; Yüzeye çarpan yüksek hızdaki partiküllerin , sıvı veya gaz jetlerinin o yüzeyi aşındırarak kütle kaybetmesine yol açmasıdır.

​

Sebepler ?

​

Kompenent & imalat : Silindir, hortum, boru, pompa, vb. değişim&yenileme

Ortam : Devreye alma işlemleri, Depolama alan kirliliği

Bakım ve onarım işleri : Kompenent arızları onarımı & bakımı

Yağın bozulması :Kimyasal reaksiyon oluşarak işlevsizleşmesi

Dış etkenler :Hava filtreleri, rulman keçeleri, sızdırmazlık elemanları, variller,vb.

 

Sıvı Partikül Kirliliği Nedir ?

​

Sistem ve bileşenlerinde yağın yağlama görevini yitirmesine sebep olan dışarıdan bir sebeple giriş yapan farklı özellikte yağ, su veya kimyasal maddelerin meydana getirdiği kirliliktir. Yağlarda sıvı partikül kirliliği kabul edilebilir değer maksimum 300ppm’dir. Sağlıklı bir insan gözü ise su girişini ancak ortalama olarak alınır ise 400 ppm seviyelerinde görebilmektedir.

​

Sıvı Ölçümü

​

Sıvı partiküller serbest ve çözünmüş olarak ikiye ayrılmaktadır.

​

PPM (parts per million): milyonda bir 

Yüzdelik             PPM  

      1%                10 000  

     0.01%                 100  

Hacim:  

1 litre   = 1 000 ml  

1 PPM   = 1 μl/litre

 

Örnek : 

400 PPM Su 1 Lt. yağda = 400 μl suya eşittir.

​

Sebepler ?

​

Çevre Temizleme, Sistem Kaçakları, Kompenent Kaçakları, Yoğunlaşma,Yeni yağ

​

Sıvı Partikül Etkisi

​

Sıvı partiküllerde su girişinden ayrıca farklı özellikte yağ ve/veya kimyasal madde girişi sıvı yağın yağlama özelliğini kaybetmesine sebep olabilmektedir.

​

Zararlar ?

​

Güç İletim Kayıpları, Pompa Çıkış Debisinde Azalma, Pompa Kavitasyonu, Yağlama Kayıpları,Sıvı Köpürmesi, Sıvı Viskozitesinde azalma, Çalışma Sıcaklığını  Aşırı Artırma,Tanktaki Yağın Köpüklenmesi, Kimyasal Reaksiyonlara Sebebiyet Verme

​

Gaz – Hava - Reaksiyon Partikül Kirliliği Nedir ?

​

Sistem ve kompenentlerde yağın yağlama görevini yitirmesine sebep olan dışarıdan bir sebeple giriş yapan maddelerin meydana getirdiği kirliliktir. Kirlilik serbest ve çözünmüş olarak görülmektedir.

​

Sebepler ?

​

Sistem sızıntıları, Bağlantı Noktalarında Kaçak, Tank içersindeki türbülanslı hava,Rezervuara   hava   girişi

​

Zararlar ?

​

Güç İletim Kayıpları, Pompa Emiş Debisinde Azalma, Pompa Kavitasyonu,Yağlama Kayıpları, Sıvı Köpürmesi

Sıvı Viskozitesinde artma, Çalışma Sıcaklığını  Aşırı Artırma, Tanktaki Yağın Köpüklenmesi, Kimyasal Reaksiyonlara Sebebiyet Verme

​

Kirlilik Önleme

​

Uygun emiş – basma – dönüş - hava filtre sistemleri kurulması, Yeni sistemlerde düzgün  yıkama yapılması

Sızıntı olan tüm noktaların revize edilmesi, Bakım zamanı sisteme girebilecek(hortum ve bloklardan) kirliliğin önlenmesi, Sisteme yeni yağ ilave ederken ön filtreleme yapılması, Periyodik partikül analizleri, Profesyonel harici yağ aktarım & filtrasyon sistemi bulunması, Uygun tank imalatı yapılması, Dönüş hatlarındaki hızın azaltılması önleme kuralları içerisindedir.

​

Kirlilik Standartları Nedir?

​

Sistem ve kompenentlerde yağın yağlama görevini yitirmesine sebep olan kirliliğin boyut ve adetlerinin ölçülmesi sonucu sınıflandırılmasıdır.

​

ISO 4406 (Internation Standarts Organisation) 1999

NAS 1638(National Aerospace Standarts) 1964

Hidrolik ve Yağlama Sistemleri için Kirlilik Seviyesinin  Sınıflandırılması

​

Hedef Kirlilik Seviyesi;

​

Sistem ve bileşen üreticileri; ürünleri için teknik veri dökümanlarında partikül adet ve boyutlarına göre üst limit kirlilik seviyesi belirtir ve bu seviyenin altında çalışılması istenir. Bu yüzden akışkan temizliği denmesi yerine ''hedef kirlilik seviyesi'' söylemi de daha doğru olacaktır. Asıl olarak belirtmek istedğimiz husus sistemin en hassas bileşeni için önerilen hedef kirlilik seviyesi altında çalışılmasıdır. Sistem ve bileşen katalog değeri NAS1638CLASS : 5 ise maksimum NAS1638CLASS : 4 değerinde çalışılması gibi.​

​

Kirlilik Ölçümü Faydaları

​

Makine performası,verimliliği ve ekonomisini artırır

Bakım masraflarını azaltır

Emniyet risklerini ve bağlı masrafları azaltır

Yağ tüketimini azaltır

Isı, enerji ve sürtünme kayıplarını azaltır

Yağ atıklarını ve çevre kirliliğini azaltır

Ürün kalitesini artırır

İşletim hatalarını izler ve ortaya çıkarır

Yağ kullanımında ve seçiminde optimasyon sağlar

Yanlış onarım ve yerleşim hatalarını ortaya çıkarır

​

Filtre & Filtreleme Sistemleri

​

Filtre Sınıflandırması;

​

Nominal Sınıflandırma
Genellikle, filtrede tutulan belirli bir boyuttaki veya bu boyutun üstündeki tüm partiküllerin yüzdesi (genellikle  ağırlık yüzdesi)  baz  olarak  alınır.

​

Mutlak Sınıflandırma
Tanımlanmış test koşulları altında bir filtreden geçebilen en büyük katı küresel partikülün çapını ifade  eder.(ISO 7744)

​

Beta (b) Filtrasyon Oranı
ISO Multipass test prosedürü altında filtrelerin kir tutma performansını gösteren orandır.

​

Beta Oranı Nedir ?

​

Beta (b) Oranı, filtrelerin kir tutma performansını, yani filtre performansını göstermesi açısından ISO 16889 Test Prosedürü ile tüm filtre imalatçılarının belirlediği önemli değerlerden birisidir.

​

Filtre Tipleri;

​

Emiş Filtresi; Pompayı kirlilikten karşı korur

Hava Filtresi + Slikajel; Dış ortamdan gelen kirlilik & nemi engeller

Basınç Filtresi; Kompenentleri korur

Dönüş Filtresi; Sistemden gelecek kirliliğin tanka dönmesini engeller

Harici Filtre Sistemi; Tüm sistemi oluşabilecek veya olan kirliliklere karşı korur

​

Filtre Seçimi Unsurları;

​

Yağ tipi, Viskozite, Sıcaklık, Filtre Tipi ve Bağlantıları, Filtre Boyu ve Ölçüleri, Filtre Medyası, Filtre Yeri, Hedef Kirlilik Seviyesi, Kir tutma kapasitesi, Filtre Etkinliği, Beta oranı, Filtre İndikatörü, By-pass kurulumu, Sistem Basınçı & Debi oranı

​

Filtre Sistemleri Getirisi;

​

Sistemin verimi, güvenilirliği ve emniyeti arttırma, Makinalara verilen garanti sürelerinde uzama, Bakım ve arıza sürelerinde azalma, Komponent tamir ve değiştirme maliyetlerinde azalma, Komponent stok masraflarında azalma, Düşük kaliteli ürün ve fire miktarında azalma, Yağın kullanım süresinde uzama ve atıkların yok edilme masraflarında azalma, Enerji sarfiyatı (birim sistem başına) ve devreye alma/ayar sürelerinde azalma

​

Filtre Sistemleri Sonuçları;  

​

Pompa, motor, dişli kutuları vb. sistemlerin ömründe 4 ila 10 kat artış, Valflerin ömründe  5 ila 100 kat artış

Valf kitlenmelerinin elimine edilmesi, Azalan oksidasyon ile yağ ömründe uzama, Kaymalı yatakların ömründe 10 kat artış, Bilyalı rulmanların ömründe 20 kat artış

​

​